آسیب‌شناسی نوسازی شهری در ایران

نوسازی بافت‌های فرسوده شهری در ایران، به دلیل گستردگی فرسودگی بافت‌ها در سطح سرزمین و سانحه‌خیز بودن آن از اولویت‌های اصلی برنامه‌ریزی و مدیریت امروز کشور است. طی سال‌های مدید‌، ضعف مدیریتی و اجرایی در نبود دانش مرتبط با نوسازی و ناشناخته بودن تجارب موفق در فضای اجتماعی و سیاسی کشور به تداوم رکود نوسازی منجر شده است. این مقاله با استفاده از روش تحقیق توصیفی و تحلیلی‌، با تکیه بر تجارب میدانی‌، به آسیب‌شناسی و بررسی موانع و محدودیت‌های عدم تحقق نوسازی بافت‌های فرسوده شهری که عمدتاً شامل سامان‌نیافتگی و دید پروژه‌محور در فضای نوسازی شهری و دید محدود و بخشی‌نگر در شرایط فعلی کشور است، می‌پردازد. در جستجوی راهکارِِِِِِ برون‌رفت از وضع موجود، به رغم آنکه شهرهای کشور با پهنه‌های وسیعی از بافت‌های فرسوده مواجه هستند، بزرگ‌ترین "فرصت" آنها همین بافت‌ها است. از این روی اقتضا دارد پدیدة "نوسازی" به عنوان یک "ارزش استقراری و استمراری" مخاطبین خود را بشناسد، چراکه همین "فرصت بزرگ" چنانچه در اثر فقدان شناخت علل تأخیر در نوسازی و آسیب‌شناسی آن و اعمال مدیریت‌های سلیقه‌ای در اختیار مخاطبین حقیقی خویش قرار نگیرد، قطعاً در مسیر ضعف تحلیل به "ضد ارزش" و "تهدید" تبدیل خواهد شد. یافته‌های این مطالعه نشان می‌دهد فرسودگی در شهر، مولود شرایط و سازمان حاکم بر شهر و توزیع نامناسب فرصت‌های برابر در برخورداری از محیط زیست مناسب در هر یک از قطب‌های توسعه شهری بوده و توقف روند آن و"نوسازی پیشرو و اثربخش" در گرو تغییرات کلان، در این گرایش‌ها و کلیه بخش‌های مرتبط است.